İsrail’in Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de yaptığı kitlesel katliamlarına karşı Norveç’te yapılan tüm protesto eylemlerinin en önemli taleplerden biri, Norveç’in devlete ait Petrol Fonu'nun (Statens pensjonsfond utland – SPU) İsrail ile bağlantılı şirketlerden yatırımlarını çekmesiydi. Taleplerde, Norveç’in kamu fonlarının İsrail’in katliamlarına finans sağladığı, insan hakları ihlali ve çatışmalardan çıkar sağlayan şirketlere yatırım yaptığı, bu yüzden katliamların suç ortağı olduğu belirtiliyordu.
Evrensel’den Mahmut Algünerhan'ın haberine göre, bu yıl düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarında ve en son 10 Mayıs’ta Oslo’da yapılan eylemde ağırlıklı olarak fondan bu şirketlerin çıkarılması talebi dile getirilmişti. Oslo’da 1 Mayıs’ta konuşma yapan Başbakan Jonas Gahr Støre’in konuşması da bu talebi içeren sloganlarla protesto edilmişti.
Eylem ve protestoların ardından İsrailli şirket “Paz Retail and Energy Ltd”nin (kısaca Paz), savaş veya kriz durumlarında bireylerin haklarının ihlal edilmesine katkıda bulunma riskinin kabul edilemez olması gerekçesiyle petrol fonundan çıkarıldığı açıklandı. Açıklama Norges Bank’ın yönetim kurulu tarafından pazar akşamı yapıldı. Ancak Petrol Fonu, hâlâ 63 İsrailli şirkete ve İsrail’de faaliyet gösteren birçok uluslararası şirkete büyük yatırımlar yapıyor.
Norveç sendikalarından İsrail’i boykot kararı
Norveç Sendikalar Konfederasyonu LO, geçen hafta yaptığı kongresinde İsrail’e yönelik genişletilmiş bir boykot kararı aldı. LO Kongresi, İsrail devletine karşı “tam ekonomik boykot” kararını 69 oya karşın 240 oyla kabul etti. Bu karar, İsrail’in Filistin topraklarındaki işgaline karşı güçlü bir protesto olarak değerlendiriliyor. LO, eğer eylül ayına kadar Filistin topraklarındaki işgal sona ermezse, Norveç’in uluslararası bir boykot başlatmasını istiyor.
Şahsen genişletilmiş boykot kararını desteklemeyen ancak kongrede alınan kararın arkasında olan olduğunu açıklayan LO Başkan’ı Kine Vistnes, “Norveç, İsrail’e karşı uluslararası bir ekonomik boykot için öncülük etmeli” dedi.
NATO eski genel sekreteri ve şimdiki Norveç Maliye Bakanı Jens Stoltenberg, pazartesi günü Sosyalist Sol Parti (SV) Başkanı Kirsti Bergstø ve Fagforbundet Sendikası çalışma komitesinden Svend Morten Voldsrud ile Norveç Devlet Kanalı NRK’de siyasi konularının tartışıldığı bir programa katıldı. Boykot kararına taraftar olmadığını ancak uluslararası hukuku ihlal etme olasılığı yüksek olan şirketlerin petrol fonundan çıkarılması gerektiğini belirten Stoltenberg, “Yüksek olasılıkla uluslararası hukuku ihlal eden şirketlerin petrol fonundan çıkarılmasını destekliyoruz” dedi.
"Rusya’ya yapılan İsrail’e yapılmıyor"
Programa katılan SV lideri ise sürecin çok yavaş ilerlediğini söyledi. Hükümetin yeterince hızlı hareket etmediğini ve İsrail’e ancak ekonomik önlemlerin etki edebileceğini belirten SV Lideri Kirsti Bergstø, “Dünyanın en büyük yatırım fonlarından birine sahibiz. Bu büyük bir güç. Bu güç kullanılmalıdır. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdığı gün yatırımları geri çekmenin tamamen mümkün olduğunu gördük. Aynısını yapmak tamamen mümkün ve kesinlikle gerekli. Bu alana yatırılan 260 milyar krondan bahsediyoruz” dedi.
400 bin üyesiyle LO’nun en büyük sendikası olan ‘Fagforbunddet’in çalışma komitesinden Svend Morten Voldsrud ise LO’nun aldığı karara ilişkin “Amacımız uluslararası hukuka saygı gösterilmesini sağlamaktır” dedi.
