Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Komisyonu, Kırgızistan’ın Türkiye’ye olan 58 milyon 847 bin dolarlık borcunun silinmesine ilişkin anlaşmayı onayladı. Anlaşmanın, iki ülke arasında çevre ve kalkınma alanlarında iş birliğini artırmayı hedeflediği ifade edildi.
Yeni yasama yılının ilk toplantısını gerçekleştiren TBMM Dışişleri Komisyonu, 5 Kasım 2024’te Bişkek’te imzalanan “Borç Silme Anlaşması”nı gündemine aldı. Toplantıya Komisyon Başkanı Fuat Oktay başkanlık ederken, Dışişleri Bakan Yardımcısı Berris Ekinci kanun tekliflerine dair bilgilendirme yaptı.
Söz konusu anlaşma kapsamında, Kırgızistan’ın Türkiye’ye olan toplam 58.847.926,08 ABD doları tutarındaki borcunun silinmesine karar verildi. Anlaşmada, borcun silinmesinin karşılığında Kırgız Cumhuriyeti’nin çevreyi koruma ve yeşil ekonomi odaklı projeler geliştirmesi şartı yer aldı.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Ekinci, komisyona yaptığı sunumda, borç silme kararının Türkiye-Kırgızistan ilişkilerini geliştirmeye katkı sağlayacağını ve uzun vadede ekonomik kazanımlar getirebileceğini belirtti.
Muhalefetten asgari ücret sorusuyla tepki
DEM Parti Mardin milletvekili Ceylan Akça Cupolo, komisyona, “Emekliler 16 bin lira aylık alıp kira ödeyemezken bu borcu silme lüksümüz var mı” diye bir soru yöneltti. Soru üzerine salonda kısa süreli sessizlik oluştu.
Sessizliğin ardından komisyon başkanı Fuat Oktay, sorunun teknik bilgiden ziyade siyasi içerikli olduğuna işaret ederek milletvekillerine yöneldi. CHP Düzce milletvekili Talih Özcan, “Ben 60 milyon doların hibe bazlı değil, proje odaklı olmasını istiyordum ancak yurtdışı gezilerinde, yapılan yatırımların doğru olduğunu gördüm. Bunlar yatırım çekiyor, faydalı olduğuna inanıyorum” dedi.
"Soru önemli ama elma ile armudu aynı yere koymamak gerekiyor"
Komisyonun başkanvekili, AK Parti Balıkesir milletvekili Mustafa Canbey ise, “Soru önemli ama elma ile armudu aynı yere koymamak gerekiyor. Sonuçta Orta Asya dediğimiz bölge şu anda dünyanın yükselen değeri. Bizim o ülkelerle hem ekonomik hem siyasal hem de sosyal olarak ilişkilerimizi geliştiriyor olmamızı, kendi ülkemizin içindeki gerçeklerle karşılaştırmamalıyız diye düşünüyorum” sözlerini kullandı.
"Bu karar sayesinde ekonomik kazanımlar elde edilmektedir"
Komisyon katibi, AK Parti Gaziantep milletvekili Derya Bakbak ise, Rusya’nın ve ABD’nin Orta Asya’da nüfuzunu artırmak amacıyla benzer adımlar attığını ifade ederek, “Böyle stratejik bir bölgede Türkiye’nin aktif olmaması elbette düşünülemez. Bunu sadece al-ver olarak görmek değildir. Borcun büyük kısmı pandemi ortamında, G-20’nin borç erteleme girişimi kapsamında ertelenmiş, ardından tahsil kabiliyeti kalmamıştır. Bu karar sayesinde hem diplomatik hem ekonomik kazanımlar elde edilmektedir. Kırgızistan ile ticaret hacmi kısa sürede 5 milyar dolara çıkarılacak, Türk şirketleri 7 milyar dolarlık enerji ve altyapı projeleri üstlenecektir. Yani 58.8 milyon dolardan vazgeçilirken daha büyük bir ekonomik alanın önü açılmaktadır” dedi.
Çakırözer ve Nazırlı arasında tartışma
CHP Eskişehir milletvekili Utku Çakırözer ise, “Öyle bir ortamdayız ki Türkiye’de emeklisine zam veremeyen, asgari ücretlisine 10 aydır zam yapamayan bir iktidar var. Elbette Orta Asya, Kırgızistan canımız ciğerimiz, tereddütümüz yok. Ama borç silmede bu kadar rahat davranırken bu ülkenin milyonlarca yurttaşının dertlerine bigane kalınması da insanın içine sinmiyor” dedi.
Çakırözer ayrıca, bu ‘jeste’ karşılık Kırgızistan’ın KKTC konusunda Türkiye karşıtı bir pozisyonda durduğunu söyledi.
Konu emekli ve asgari ücretli olunca AK Partili vekil konuyu değiştirdi
AK Parti Elazığ milletvekili Mahmut Rıdvan Nazırlı ise, “Ceylan Hanım’ın konuyla ilgili söylediklerini bağlamla ilgili olmasa bile masumane buluyorum. Biz Dışişleri Komisyonu’nda ısrarla siyasetten uzaklaşıp gündemimize odaklanmaya çalışıyoruz. Fakat bu konu ‘10 aydır emeklilere zam yapılmazken niye buraya yapılıyor’ diye ısrarla vurgulanırsa, o zaman bize de, Utku Bey’e şunu sormak düşer: ‘Gelin İBB’deki yolsuzlukları konuşalım’. Burası onun yeri değil. Emekli maaşı farklı bir şey, dış politika başka bir şey. Bunu buraya taşırsak konserleri konuşalım, verilen milyonları konuşalım” dedi.
