Özel Haber: Deniz Dalgıç
Sigaraya son yapılan 5 liralık zamla birlikte en ucuz sigara 50 lira olurken, en pahalı sigara 58 liraya yükseldi. Alkol fiyat listeleri ise birkaç hafta önce revize edilmişti. Sigara ve alkole art arda zamlar gelmeye devam ederken, 15 yaş ve üzeri nüfusun sigara içme alışkanlıklarını inceleyen bir araştırma en fazla sigara kullanan ülkeler arasında Türkiye’nin yüzde 28 ile dünya lideri olduğunu ortaya koydu. Psikoloji profesörü Kamuran Elbeyoğlu, bütün bağımlılıkların altında doyumsuzluk, yoksunluk, ihtiyaç olan ve yerine konulamayan şeyleri bir şekilde yerine koyma isteği yattığını belirterek, “İnsanlar güvensizlik ve belirsizlik içerisindeler. Geleceklerinden de emin olmadan son derece dengesiz bir durumdalar. Bu bağımlılıkları tetikliyor” dedi. İnsanların sürekli hazzı yakalamak istediğini söyleyen Elbeyoğlu, “Fiyatı ne kadar artarsa artsın bu hazzı yakalamak, bu kaçış ve rahatlama hissi kişi de daha çok artacaktır. Çünkü yoksulluk ve engellenmişlik arttıkça kişinin bundan kaçma isteği de doğal olarak artacaktır” diye konuştu.
“Belirsizlik ve güvensizlik ortamı bağımlılığı tetikliyor”
Prof. Dr. Kamuran Elbeyoğlu, bağımlılıkla nasıl mücadele edileceğini ELİPS HABER’e anlattı. Bütün bağımlılıkların aynı yola çıktığını belirten Elbeyoğlu, “Aslında bütün bağımlılıkların psikolojisi aynı şeye dayanır. Bağımlılığın altında bir doyumsuzluk, bir yoksunluk, ihtiyaç olan ve yerine konulamayan şeyleri bir şekilde yerine koyma isteği vardır. İnsanın sevgi ihtiyacı vardır, bir şeylere ulaşmak istiyordur. Özellikle insanın sevgi ihtiyacı, bir yere bağlı olmaya ihtiyacı, kabul edilme ihtiyacı vardır. Günümüzde insanların bu tür ihtiyaçları gittikçe artıyor. Ekonomik yoklukların yanı sıra toplumda böyle bir çözülmeye şahitlik ediyoruz. İnsanlar gittikçe daha fazla yalnızlaşıyor ve kendi başlarına kalıyorlar. İnsanlar güvenli bir ortamdan yoksunlar. Dolayısıyla güvensizlik ve belirsizlik içerisindeler. Geleceklerinden de emin olmadan son derece dengesiz bir durumdalar. Bu bağımlılıkları tetikliyor. Bir de insanlar hazzı sürekli yakalamak ister. Onun için fiyatı ne kadar artarsa artsın bu hazzı yakalamak, bu kaçış ve rahatlama hissi kişi de daha çok artacaktır. Çünkü yoksulluk ve engellenmişlik arttıkça kişinin bundan kaçma isteği de doğal olarak artacaktır. Bu da bağımlılığını tetikleyecektir” ifadelerini kullandı.
“Sigara oral doyum sağlıyor”
Piyasadaki sigaraların içinde bağımlılığı tetikleyen, beyindeki o merkezleri uyaran ve sürekli o isteği uyandıran birtakım maddelerin katıldığını söyleyen Elbeyoğlu, “Dolayısıyla sigaranın fiziksel bağımlılığı da son derece yüksek, onu belirtmek lazım. Sigarayı bırakma konusunda insanlar çok başarılı olamıyor. Bir sebebi de bu oluyor” dedi. Elbeyoğlu insanların sigara içerken bir oral doyuma ulaştığını belirterek, “Sigara içerken bir oral doyum oluyor. İşte o kendini ifade etme, ait olma, güvenlik ihtiyacını bu oral bağımlılıklar bir anlamda kompanse ediyor. Sigara bağımlılığı bununla bağlantılı, alkol de aynı şekilde. İkisini birbirinden farklı düşünecek durumda değiliz. Alkolün bir de şöyle bir bir etkisi vardır. İçtiğin zaman biraz seni rahatlatır. Sinirlerini yatıştırır. Unutmanı sağlar. En önemlisi de odur, alkol unutmanı sağlar. Bulunduğun ortamdan, gerçeklerden uzaklaşıp o gerçeklerin pek de öyle olmadığı bir dünyaya girmeni sağlar. Bu kaçış da tabii ki haz getirir” diye konuştu.
“Bağımlılıkla nasıl mücadele edilir?”
Bağımlılığın sınırını çizmek gerektiğini vurgulayan Elbeyoğlu, şunları söyledi:
“Bağımlılığın sınırları nedir? Yani kişi günde kaç paket sigara veya ne kadar içki içtiğinde bağımlı kabul ediliyor? Bizim literatürdeki alkolik tanımımız, kişinin alkol bağımlılığı yüzünden kendi gündelik işlerini sürdürememesidir. Dolayısıyla bunun sınırını çizmek ve bağımlılık derken aslında bunun sınırını söylememiz gerekiyor. Eğer kişi sürekli başka bir şey düşünmeden kendini hep böyle içkide sigarada buluyorsa, hep onlarla meşgulse, o zaman burada bir psikolojik yardım almasını öneriyoruz. Mesela alkol bağımlılığı için Alkol ve Madde Tedavi Merkezi (AMATEM) denen merkezler var. Bu merkezlere başvurabilirler. Oralarda gerçekten bu bağımlılığı azaltmak üzere dengeli ve aralıklı bir tedavi yöntemi izlenirken, bir yandan psikolojik terapi süreciyle kişinin bu bağımlılığa ihtiyaç duymasına sebep olan psikolojik durumun ortadan kalkması hedefleniyor. Aama tabii ki kişinin içinde bulunduğu çevredeki yoksunluklar ve engellenmişlikler devam ettiği müddetçe kişinin bu bağımlılıktan kurtulması çok kolay olmayacaktır. Önemli olan kişinin bundan kurtulmayı kendisinin istemesidir. Kişi bunu istemedikçe, ‘Ben gerçekten bu bağımlılıktan kurtulmak istiyorum’ demedikçe bağımlılığın pençesinden kurtulması kolay olmuyor.”
