Ekonomist Mahfi Eğilmez, paylaştığı yazılarda gündeme yeni terimler eklemeye devam ederken bu sefer de "Kayıt dışı enflasyon"a dikkat çekti. Daha önceki yazılarında da Shrinkflasyon, Skimpflasyon, Greedflasyon, Optik Yanılsama'ya yazısında yer vermişti. Peki bu terimler ne anlama geliyor? İşte ayrıntılar...
Shrinkflasyon nedir?
Ürünün fiyatı aynı kalmasına rağmen; ürün miktarının azaltılmasına denir. Yani ürünün fiyatı aynı kalırken gramajı düşürülür.
Shrinkflasyonun sebebi, üretim maliyetlerinin artması ve yüksek enflasyon sonucu artan ürün fiyatlarına karşı tüketicinin dikkatini çekmemek amaçlanır.
Skimpflasyon nedir?
Skimpflasyon, bir ürünün fiyatının değişmeden kalmasına rağmen kalitesinin düşürülmesi anlamına gelir. Yani, daha önce aynı fiyatla satın alınan bir ürünün içindekilerinin değiştiğini, malzeme kalitesinin düştüğünü veya hizmetin azaldığı görülür.
Gizli fiyat artışı olarak da tanımlanan skimpflasyon, ürün fiyatı değişmeden önce, boyutlarında veya içeriklerinde yapılan azaltmalar nedeniyle tüketici gerçekte daha az ürün almış olur.
Greedflasyon nedir?
İngilizce'deki "greed" ve "inflation"un kelimelerin birleşiminden oluşmaktadır. Bu terimin kullanılma sebebi ise; ekonomideki enflasyonun tüketicinin ve işletmelerin açgözlülüğünden kaynaklandığı düşünüldüğü zaman kullanılır.
Greedflasyonun yaşanmasının sebebi, tüketicinin, mal ve hizmetlere olan talebini karşılamak için daha fazla ödeme yapmaya hazır olmasından da kaynaklanır; işletmeler de kar marjını artırmak için fiyatı yükseltir.
Optik yanılsama nedir?
Ekonomik analistler, politika yapıcılar veya kamuoyu tarafından ekonomik durumun gerçek durumunu değerlendirirken yapılan hatalı yorumlamalara optik yanılsama denir.
Bir ülkede perakende satışlar bir önceki yıla göre yüzde 5 arttı derken ekonominin güçlendiğine tüketicinin daha fazla harcama yaptığına yorumlanabilir. Ancak, bu artışın altındaki nedenler dikkatli bir şekilde ele alınmazsa sonuç yanıltıcı olabilir.
Kayıt dışı enflasyon nedir?
Resmi enflasyon ölçümlerine dahil edilmeyen veya resmi istatistiklere yansıtılmayan enflasyon türüdür.
Kayıt dışı enflasyonun ortaya çıkış sebebi, fiyat kontrolu ve düzenlemede, bazı mal ve hizmet fiyatlarının resmi olarak sabitlenmesi veya sınırlandırılmasıyla; kayıt dışı ekonomik faaliyetler, resmi kayıtlara yansıtılmadığı için enflasyon hesaplamalarında eksik kalmasıyla oluşur.
Merkez bankalarının para politikalarındaki değişiklikler veya para arzındaki gizli artışları da kayıt dışı enflasyona etkendir.
