ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. İkili ortak basın toplantısında açıklamalarda bulundu.
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü yapılan görüşmelerin ardından İsrail ile Hamas arasındaki savaşı sona erdirmek için tasarlanan 20 maddelik bir planı kabul ettiğini belirterek, bunu "barış için tarihi bir gün" olarak nitelendirdi.
Plan, iki yıllık çatışmanın hem İsrail hem de Hamas tarafından kabul edilmesi halinde derhal sona ermesini ve tüm rehinelerin ve ölenlerin naaşlarının 72 saat içinde iade edilmesini öngörüyor.
Anlaşma ayrıca İsrail'in yaklaşık 2 bin tutukluyu serbest bırakmasını ve Gazze'yi işgal etmemesini veya ilhak etmemesini öngörüyor.
Öneride, Gazze sakinlerinin yerlerinde kalmaları teşvik ediliyor, yardımların derhal yeniden başlatılacağı taahhüt ediliyor ve savaştan zarar görmüş bölgeyi ekonomik kalkınmayla "yeniden inşa etmek ve canlandırmak" için bir "uzman paneli" toplanacağı belirtiliyor.
Eğer Hamas ile anlaşma sağlanmazsa, İsrail'e ABD'nin tam desteği verilecek.
İşte Trump'ın Gazze Planı
Beyaz Saray tarafından açıklanan Trump’ın Gazze barış planı şu şekilde:
1- Gazze, komşularına tehdit olmayacak şekilde radikal unsurlardan arındırılmış terörsüz bir bölge olacaktır.
2- Gazze, fazlasıyla acı çekmiş olan Gazze halkının yararına olacak şekilde yeniden inşa edilecektir.
3- Her iki tarafın da bu teklifi kabul etmesi halinde savaş derhal sona erecektir. İsrail güçleri, rehinelerin serbest bırakılmasına hazırlanmak için üzerinde anlaşılan hattın gerisine çekilecektir. Bu süre zarfında hava ve topçu bombardımanı dahil olmak üzere tüm askeri faaliyetler askıya alınacak, cephe hatları aşamalı tam geri çekilme koşulları yerine getirilene kadar donmuş halde kalacaktır.
4- İsrail'in bu anlaşmayı kamuoyu önünde kabul etmesinden itibaren 72 saat içinde sağ ve ölü dahil tüm rehineler teslim edilecektir.
5- Tüm rehineler serbest bırakıldığında İsrail, müebbet hapis cezası almış 250 mahkumu ve 7 Ekim 2023'ten sonra gözaltına alınan bin 700 Gazzeliyi, bu bağlamda tutuklanan tüm kadın ve çocuklar dahil olmak üzere serbest bırakacaktır. İsrail, kalıntıları teslim edilen her İsrailli rehine için 15 Gazzelinin cenazesini iade edecektir.
6- Tüm rehineler geri verildikten sonra barış içinde yaşamayı kabul eden ve silah bırakmayı taahhüt eden Hamas üyelerine af tanınacaktır. Gazze'den ayrılmak isteyen Hamas üyelerine ise kendilerini kabul edecek ülkelere güvenli geçiş imkanı sağlanacaktır.
7- Bu anlaşmanın kabul edilmesiyle birlikte Gazze Şeridi'ne derhal tam kapsamlı yardım gönderilecektir. Yardım miktarı, en azından 19 Ocak 2025 tarihli insani yardım anlaşmasında öngörülen seviyede olacaktır. Buna altyapının (su, elektrik, kanalizasyon) onarımı, hastanelerin ve fırınların tekrar işler hale getirilmesi, enkaz kaldırma ve yolları açmak için gerekli ekipmanların girişlerine izin verilmesi dahildir.
8- Gazze Şeridi'ne yardım girişi ve dağıtımı, iki tarafın herhangi bir müdahalesi olmaksızın Birleşmiş Milletler, bağlı kuruluşlar, Kızılay ve her iki tarafla da bağlantısı bulunmayan diğer uluslararası kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilecektir. Refah Sınır Kapısı'nın her iki yönde açılması ise 19 Ocak 2025 tarihli anlaşmada uygulanan aynı mekanizmaya tabi olacaktır.
9-Gazze geçici olarak teknokrat ve apolitik bir Filistin komitesi tarafından yürütülecek olan bir geçiş yönetimi altında idare edilecektir. Bu komite, Gazze halkı için kamu hizmetleri ve belediyelerin günlük işleyişinden sorumlu olacaktır. Komite, nitelikli Filistinliler ile uluslararası uzmanlardan oluşacak, bunun denetim ve gözetimi ise uluslararası bir geçiş organı olan "Barış Kurulu" tarafından sağlanacaktır. Bu kurulun liderliğini ve başkanlığını Donald Trump üstlenecek, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in aralarında yer alacağı diğer üyeler ve devlet başkanları daha sonra ilan edilecektir. Filistin Yönetimi, Başkan Trump'ın 2020 barış planı ve Suudi-Fransız teklifi dahil olmak üzere çeşitli tekliflerde öngörüldüğü üzere reform programını tamamlayana ve Gazze'nin kontrolünü güvenli ve etkili bir şekilde yeniden devralana kadar Gazze'nin yeniden imarı için gerekli olan finansmanın çerçevesinin belirlenmesi ve yönetimi bu kurul tarafından üstlenilecektir. Kurul, Gazze halkına hizmet edecek modern ve verimli bir yönetim oluşturmak ve yatırım çekmeye elverişli bir ortam oluşturmak için en iyi uluslararası standartları izleyecektir.
10- Trump'ın Gazze'yi canlandırma ve yeniden inşa etme amaçlı ekonomik planı, Orta Doğu'daki modern şehirlerin doğuşuna katkıda bulunmuş uzmanlardan oluşan bir panelin toplanmasıyla hazırlanacaktır. İyi niyetli uluslararası gruplar tarafından geliştirilmiş birçok anlamlı yatırım teklifi ve heyecan verici kalkınma fikri bulunmaktadır ve bunlar, güvenlik ve yönetişim çerçevelerinin sentezi açısından değerlendirilecektir. Bu süreç, Gazze'de istihdam, fırsat ve gelecek umudu oluşturacak yatırımların cezbedilmesini sağlayacaktır.
11- Özel bir ekonomik bölge kurulacak ve bu bölge için tercihli gümrük tarifeleri ile piyasaya erişim şartları katılımcı ülkelerle müzakere edilecektir.
12- Hiç kimse Gazze'yi terk etmeye zorlanmayacak, ayrılmak isteyenler bunu serbestçe yapabilecek ve geri dönmekte özgür olacaktır. Biz, insanların kalmasını teşvik edecek ve onlara daha iyi bir Gazze inşa etme fırsatı sunacağız.
13-Hamas ve diğer gruplar, Gazze'nin yönetiminde doğrudan, dolaylı ya da herhangi bir şekilde hiçbir rol üstlenmeyeceklerini kabul ederler. Tüneller ve silah üretim tesisleri dahil olmak üzere tüm askeri, terör ve saldırı altyapısı imha edilecek ve yeniden inşa edilmeyecektir. Bağımsız gözlemcilerin denetiminde Gazze'nin silahlardan arındırılması süreci söz konusu olacak, bu silahların üzerinde anlaşılmış bir devre dışı bırakma süreciyle kalıcı olarak kullanılmaz hale getirilmesini ve bunun bağımsız gözlemcilerle doğrulanmasını içerecektir. Ayrıca bu süreç, uluslararası fonlarla desteklenen bir geri alım ve yeniden entegrasyon süreciyle desteklenecektir. Yeni Gazze, refah getiren bir ekonomi inşa etmeye ve komşularıyla barış içinde yaşamaya tam bağlı olacaktır.
14- Hamas ve diğer fraksiyonların yükümlülüklere uyduğu ve yeni Gazze'nin ne komşularına ne de kendi halkına herhangi bir tehdit oluşturmadığının garantisi, bölgesel ortaklar tarafından sağlanacaktır.
15- ABD, Gazze'ye derhal konuşlandırılmak üzere geçici bir Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) oluşturmak üzere Arap ve uluslararası ortaklarla çalışacaktır. ISF, Gazze'de güvenlik taraması yapılmış Filistinli polis güçlerini eğitecek ve destek sağlayacaktır. Bu konuda geniş deneyime sahip olan Ürdün ve Mısır ile istişare edilecektir. Bu güç, uzun vadeli bir iç güvenlik çözümü olacaktır. ISF, sınır bölgelerinin güvenliğinin sağlanmasında İsrail ve Mısır ile birlikte çalışacak, bunun yanında yeni eğitilmiş Filistin polis güçlerine de destek verecektir. Gazze'ye mühimmat girişinin engellenmesi ve Gazze'nin yeniden inşası ve canlandırılması için gerekli malzemelerin hızlı ve güvenli akışının sağlanması kritik öneme sahiptir. Taraflar arasında bir çatışma önleme mekanizması üzerinde mutabakata varılacaktır.
16- İsrail, Gazze'yi işgal ya da ilhak etmeyecektir. ISF kontrolü ve istikrarı sağlarken, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Gazze'nin güvenli hale gelmesi ve artık İsrail, Mısır veya vatandaşlarına tehdit oluşturmaması amacıyla IDF, ISF, garantörler ve ABD arasında silahlardan arındırmaya ilişkin olarak mutabık kalınacak standartlar, aşamalar ve takvimler çerçevesinde geri çekilecektir. Uygulamada, IDF işgal ettiği Gazze topraklarını geçiş otoritesi ile yapacağı anlaşmaya göre kademeli olarak ISF'ye devredecek ve böylece süreç, tamamen çekilme gerçekleşene kadar devam edecektir. Ancak Gazze'nin yeniden ortaya çıkabilecek herhangi bir terör tehdidinden tamamen güvenli hale gelmesine kadar bir güvenlik hattı muhafaza edilecektir.
17- Hamas'ın bu teklifi geciktirmesi ya da reddetmesi durumunda yukarıda belirtilenler, genişletilmiş insani yardım operasyonu dahil olmak üzere IDF'den ISF'ye devredilen terörden arındırılmış bölgelerde uygulanmaya devam edilecektir.
18- Filistinliler ve İsraillilerin anlayışlarını ve söylemlerini değiştirmeye çalışmak için hoşgörü ve barış içinde yaşama değerlerine dayalı bir inançlar arası diyalog süreci tesis edilecek, barıştan elde edilebilecek faydalara vurgu yapılacaktır.
19- Gazze'nin yeniden kalkınması ilerlerken ve Filistin Yönetimi'nin reform programı eksiksiz bir şekilde uygulandığında Filistin halkının arzusu olarak tanıdığımız kendi geleceğini tayin hakkı ve devlet olma yönünde güvenilir bir yolun oluşması için koşullar nihayet yerini bulabilir.
20- ABD, İsrail ve Filistinliler arasında barışçıl ve müreffeh bir birlikte yaşama yönelik siyaset ufkunda anlaşmaya varılmasını sağlamak amacıyla bir diyalog başlatacaktır.
İşte Trump'ın Gazze Planındaki harita
Mavi çizgi: İsrail ordusunun mevcut kontrol/çekilme hattı. Sarı çizgi: Rehine teslimi için ilk çekilme hattı. Kırmızı çizgi: Trump planına göre Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) harekete geçtiğinde ikinci çekilme hattı. Taralı alan: Üçüncü çekilme, sınır boyunca güvenlik tampon bölgesi oluşturulması.
Mavi çizgi: İsrail ordusunun mevcut kontrol/çekilme hattı.
Sarı çizgi: Rehine teslimi için ilk çekilme hattı.
Kırmızı çizgi: Trump planına göre Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) harekete geçtiğinde ikinci çekilme hattı.
Taralı alan: Üçüncü çekilme, sınır boyunca güvenlik tampon bölgesi oluşturulması.
Trump: "Gazze'de yeni bir sayfa açıyoruz"
Basına kapalı yapılan Oval Ofis görüşmesi ve iş yemeği sonrası ikili ortak basın toplantısı düzenledi.
ABD Başkanı Trump, "Bugün büyük bir gün, muhtemelen medeniyet tarihinin en önemli günlerinden biri. Gazze'de yeni bir sayfa açıyoruz. Netanyahu ile İbrahim Anlaşmaları'nın genişletilmesini ve en önemlisi Gazze savaşını nasıl bitirebileceğimizi ele aldık. Ama bu büyük resmin sadece bir kısmı; büyük resim Orta Doğu'da barış, Orta Doğu'da sonsuz barış diyelim." ifadelerini kullandı.
Netanyahu, Gazze planını kabul etti
"Netanyahu'ya Gazze planını kabul ettiği için teşekkür etmek istiyorum." diyen Trump, şunları kaydetti:
"Birlikte çalışırsak yıllardır, on yıllardır, hatta yüzyıllardır gördüğümüz ölüm ve yıkıma son verebiliriz. Ve bölge için yeni bir güvenlik, barış ve refah dönemi başlasın."
Orta Doğu ile ilgili yorum yaparken dikkat çeken ifadelere imza atan Trump, "Bu oldukça karmaşık; 2 bin, 3 bin yıldır süren bir mesele, ne olursa olsun, biraz karmaşık olmalı, yoksa çoktan çözülürdü." dedi.
Trump şu ifadeleri kullandı:
"Artık insanlar barış istiyor, normalleşme istiyor. Bu savaşın bitmesini benden ve Netanyahu'dan daha fazla kimse isteyemez. Herkes şiddetin ve yıkımın sona ermesini bekliyor, herkes oldukça adil bu anlaşmayı Hamas'ın kabul etmesini istiyor. Barış anlaşmasını kabul edecek tek taraf Hamas kaldı. Hamas'ın da bunu yapmak istediğini duyuyorum. Eğer reddederlerse Netanyahu'ya tam desteğim var."
"Önümüzdeki günlerde isimlerini açıklayacağız"
Trump, Gazze Planı kapsamında kurulacak olan geçiş yönetiminde diğer ülkelerin liderlerin de yer alacağını belirterek, "Önümüzdeki günlerde isimlerini açıklayacağız." dedi. Trump, "Gazze barış anlaşması kurulunda Tony Blair'in yanı sıra önümüzdeki günlerde birkaç isim daha yer alacak." ifadelerini kullandı.
Netanyahu: "Trump'ın planını destekliyorum"
Netanyahu, Trump ile Beyaz Saray'daki görüşmesi sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında, Trump'ın Gazze'de barış planına ilişkin konuştu. Trump'ın planına ilişkin "Gazze'deki savaşı sona erdirme planınızı destekliyorum, bu plan savaş hedeflerimizi gerçekleştiriyor." diyen Netanyahu, "Hamas planınızı kabul ederse, Sayın Başkan, ilk adım makul bir geri çekilme olacak, ardından 72 saat içinde tüm rehinelerimiz serbest bırakılacak." ifadesini kullandı.
Netanyahu, plan kapsamında Trump'ın da bulunacağı "Barış Kurulu"na ilişkin, "Bu uluslararası kurul başarılı olursa, savaşı kalıcı olarak sona erdirmiş olacağız." iddiasında bulundu. İsrail'in, Gazze'nin "silahsızlandırılmasıyla" orantılı olarak bölgeyi askerden arındıracağını ancak ordunun belirsiz bir süre boyunca güvenlik çeperi içinde bulunacağını öne süren Netanyahu, "Gazze'de barışcıl sivil bir idare olacak, bu idare Filistin yönetimi ve Hamas tarafından yönetilmeyecek." dedi.
ABD'nin 22 Haziran'da İran'daki nükleer tesislere yönelik "Gece Yarısı Çekici" operasyonu kapsamında Trump'ın B-2 uçaklarını gönderme kararının "bölgeyi ve dünyayı daha güvenli hale getirdiğini" savunan Netanyahu, ABD Başkanı'nın Gazze planıyla barışın "yayılacağını" ileri sürdü. Netanyahu, "Sayın Başkan, Hamas planınızı reddederse ya da sözde kabul edip sonra karşı gelecek her şeyi yaparsa İsrail işi kendi başına bitirecek. Bu kolay ya da zor yoldan yapılabilir. Ancak yapılacak." dedi.
Öte yandan Netanyahu, Birleşmiş Milletlerde (BM) birçok ülkenin Filistin Devleti'ni tanımasının "terörizmi ödüllendirdiğini ve İsrail'in varlığını tehdit ettiğini" savundu. Netanyahu, Trump'ın Gazze barış planı çerçevesinde Filistin yönetiminin, İsrail'e karşı "nefret içerikli" ders kitaplarını değiştirmesi, medyadaki "kışkırtıcı" söylemleri sonlandırması gibi reformların yanı sıra Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) açılan davalara son vermesi ve İsrail'i Yahudi devleti olarak tanıması gerektiğini de öne sürdü.
İsraillilerin büyük çoğunluğunun Filistin yönetiminin bu yönde değişeceğine inanmadığını savunan Netanyahu, Trump'ın planının "İsrail'le gerçek bir barışa bağlı aktörlerce yönetilecek pratik ve gerçekçi bir yol" sunduğunu ileri sürdü. Netanyahu, Trump'ın liderliğiyle Abraham Anlaşmalarının yeniden canlandırılabileceğini ve daha fazla Arap ve Müslüman ülkenin sürece dahil olabileceğini de savundu.
Hamas'tan ilk cevap geldi
Öte yandan Hamas’ın üst düzey yetkilisi Muhammed Mardawi, ABD Başkanı Trump’ın açıkladığı Gazze Planı’nın henüz ellerine ulaşmadığını açıkladı.
