Başkan Trump Antifa'yı genç Amerikalıları siyasi şiddet eylemlerine katılmaları için örgüte katmak, eğitmek ve radikalleştirmekle suçladı.
Aşırı sağcı, ırkçı ve faşist gruplara karşı çıkan solcu bir hareket olan Antifa, uzun zamandır Trump'ın öfkesini çekiyor.
Ancak uzmanlar Trump'ın belirgin bir lideri, üye listesi ya da yapısı olmayan bu grubu gerçekte nasıl hedef alacağını sorguluyor.
2020 yılında dönemin FBI Direktörü Christopher Wray Kongre'ye Antifa'nın resmi bir örgütten ziyade bir ideoloji olarak daha iyi tanımlandığını söylemişti.
Bazı ABD'li sağcı sosyal medya ünlüleri ve politikacılara göre Antifa ABD'ye zarar veren, ifade ve silah edinme özgürlüklerini zayıflatan solcu bir ağın önemli bir parçası.
Antifa ne demek?
Antifa anti-faşist kelimesinin kısaltması. Çoğunlukla aşırı solcu aktivistlerden oluşan sıkı bir kontrolün olmadığı, lidersiz bir birlik.
Antifa kelimesi Almanca "antifaschistisch" kelimesinden geliyor ve 1930'lardaki bir Alman anti-faşist gruba atıfta bulunuyor.
Antifa'nın ABD'deki varlığı onlarca yıl öncesine dayanmakla birlikte, Trump'ın 2016'daki ilk seçim zaferinin ve 2017'de Charlottesville'deki aşırı sağcı mitingin ardından çeşitli anti-faşist grupların bir araya gelmeye başlamasıyla öne çıktı.
O zamandan bu yana Antifa ile özdeşleşen aktivistler, hem internette hararetli tartışmalarda hem de ABD genelinde fiziksel kavgalarda sağcı gruplarla rutin olarak çatıştı.
Merkezi bir örgütlenmenin olmaması, Antifa hücrelerinin hem çevrimiçi hem de çevrimdışı olarak organik bir şekilde oluşma eğiliminde olduğu anlamına geliyor.
Aktivistleri genel olarak hükümet karşıtı, anti-kapitalist, LGBTQ+ ve göçmen yanlısı görüşleri paylaşan anarşistler, komünistler ve sosyalistlerden oluşuyor.
Ancak Antifa bazen muhafazakâr politikacılar ve yorumcular tarafından siyasi olarak karşı çıktıkları diğer liberal ve solcu grupları da kapsayacak şekilde de kullanılıyor.
Antifa şiddete başvuruyor mu?
Karşıtları, Antifa'yı ana akım sol gruplardan ayıran şeyin, bazı aktivistlerinin davaları için şiddet kullanmaya istekli olması ve bunu da meşru müdafaa olarak görmesi olduğunu söylüyor.
Eylemciler genellikle koyu renk kıyafetler giyiyor ve toplum içinde yüzlerini kapatıyor.
BBC tarafından izlenen çevrimiçi videolarda bazılarının gösterilerde sopalar, kalkanlar, sopalar ve biber gazı taşıdığı görülüyor.
2017 yılında Antifa ile bağlantılı işaretler ve bayraklar taşıyan yaklaşık 100 maskeli kişi California eyaletinin Berkeley kentinde bir grup sağcı protestocuya saldırmıştı. Bunun ardından birden fazla kişi tutuklanmıştı.
2020'de George Floyd'un öldürülmesinin ardından ABD'de patlak veren kitlesel protestolar sırasında, kendini Antifa aktivisti olarak tanımlayan 48 yaşındaki Michael Reinoehl, Portland bölgesinde aşırı sağcı bir grup olan Patriot Prayer'ın bir destekçisini vurarak öldürdü.
Reinoehl daha sonra polis tarafından vurularak öldürüldü.
Anti-faşist aktivistler bunun yanı sıra aşırı sağcı olduğunu düşündükleri kişilerin kimliklerini ve kişisel bilgilerini düzenli olarak yayınlıyor.
Yaygın olarak "doxxing" olarak bilinen bu taktik, insanların işlerinden atılmalarını ve sosyal olarak dışlanmalarını amaçlıyor.
BBC Verify'a göre, Charlie Kirk'ün öldürülmesinin ardından Reddit ve X'te kendini Antifa üyesi olarak tanımlayan bazı kişiler saldırıyı savunan mesajlar paylaştı.
Trump'ın Antifa'yı 'terör örgütü' olarak nitelemesi için yasal yetkisi var mı?
ABD hükümeti bir grubu Yabancı Terör Örgütü olarak ilan edebiliyor - bunun için gerekli yasal kriter ise söz konusu grubun "yabancı bir örgüt olması".
Dışişleri Bakanlığı, IŞİD'in kollarını ve giderek artan bir şekilde Latin Amerika'daki uyuşturucu kartellerini "terör örgütü" ilan ediyor.
Yabancı terör örgütü tanımı, bir grubun üyelerinin ABD'ye girişinin yasaklanabileceği veya ülkeden çıkarılabileceği anlamına geliyor.
Hükümete bu kişilerin ve örgütlerin paralarına el koyma ve bağışçılarını hedef alma yetkisi veriyor.
Ancak bu yetkilerin Antifa'ya nasıl uygulanabileceği belirsiz.
Trump'ın kararnamesi, "tüm yürütme birimleri ve ajanslarını... Antifa veya destekçileri tarafından yürütülen... her türlü yasadışı faaliyeti soruşturma, engelleme ve ortadan kaldırmakla" görevlendiriyor.
Beyaz Saray'a bunun pratikte ne anlama geldiğini sorduk fakat haber yayımlanana kadar bir yanıt alamadık.
ABD'deki George Washington Üniversitesi Aşırıcılık Programı'nda araştırma görevlisi Luke Baumgartner ise "Bildiğim kadarıyla herhangi bir grubu resmi olarak yerli terör örgütü olarak tanımlayacak yasal bir mekanizma yok" diyor.
BBC Verify'a konuşan diğer hukukçular, ABD Anayasası'nda 1791'de yapılan ilk değişikle gelen ifade özgürlüğüne dair güvencelerin, Trump'ın çabalarını engelleyebileceğini belirtiyor.
ABD'deki Duke Üniversitesi Triangle Terörizm ve İç Güvenlik Merkezi Direktörü Profesör David Schanzer, "Birinci Anayasa Değişikliği, bireylerin grup kurma hakkını kapsayan örgütlenme hakkını koruyor ve hükümetin, yasaları ihlal etmedikleri sürece, bu grupların faaliyetlerine müdahale etmesini yasaklıyor" diyor ve ekliyor:
"ABD başkanının böyle bir grubu 'terör örgütü' olarak nitelemesi bu temel anayasal hakları değiştirmez."
Bath Üniversitesi'nde siyasi şiddet profesörü olan Brad Evans, Antifa'nın örgütsel bir yapıya ve üyeliğe sahip olmamasının, "[hükümetin] yetki alanını genişletmek ve tanımı muğlak bir örgütle ilişkili olduğu varsayılabilecek herkese uygulamak için kullanılabileceği" uyarısında bulunuyor:
"Bu, Antifa'ya mensup olduğundan şüphelenilen herkesin, bu örgütle ilişkisi olmadığını kanıtlaması gerektiği anlamına gelecektir ve bunun ne kadar tehlikeli olabileceği açık."
Diğer hukuk uzmanları ise Trump yönetiminin neden Antifa'yı şiddete teşvik gibi suçlarla mücadele eden mevcut mevzuat kapsamında kovuşturmadığını sorguluyor.
Trump yönetimi Antifa'yı neden hedef alıyor?
Bu Trump'ın Antifa'yı ilk hedef alışı değil. 2020'de de grubu terör örgütü ilan edeceğini söylemiş ancak o zaman bunu gerçekleştirmemişti.
Son müdahalesi, Charlie Kirk cinayetinin ardından "radikal sola" karşı yürütülen daha geniş çaplı bir kampanyanın parçası olarak geldi.
Yetkililer, Kirk'ü öldürmekle suçlanan Tyler Robinson'un "solcu bir ideolojiye" sahip olduğunu açıkladı ancak fazla ayrıntı vermedi ve onu doğrudan Antifa ile ilişkilendirilmedi.
ABD'deki siyasi şiddet hakkındaki araştırmalar ne söylüyor?
Ölümle sonuçlanan silahlı saldırının ardından bir konuşma yapan Başkan Trump "Radikal sol siyasi şiddet çok fazla masum insana zarar verdi ve çok fazla can aldı" dedi.
ABD Adalet Bakanlığı (DoJ), aşırı sağcıların "diğer tüm şiddet içeren aşırılık türlerini" geride bıraktığı sonucuna varan Amerika'daki siyasi şiddete ilişkin bir araştırmayı yayından kaldırdı.
BBC, Adalet Bakanlığı'na, bakanlığın araştırma ajansı tarafından 2024 yılında yayınlanan çalışmanın neden kaldırıldığını sordu.
Bakanlık "yorum yapmayacağını" belirtti.
BBC Verify, ABD'de on yıllar öncesine dayanan siyasi motivasyonlu saldırıları inceleyen beş bağımsız araştırmayı gözden geçirdi.
Bunların hepsi de ABD'de araştırmacılar tarafından sağcı bir ideoloji atfedilen kişiler tarafından işlenen siyasi şiddet vakalarının solcular tarafından düzenlenen saldırılardan daha fazla olduğunu gösteriyor.
Ancak "sağ" veya "sol" ideolojinin tutarlı veya evrensel bir tanımı olmadığından zaman içinde siyasi şiddet eğilimlerini ölçmek zor.
Chicago Üniversitesi'nden Profesör Robert Pape, son yıllarda hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat politikacıların hedef alındığı "siyasi suikast ve suikast girişimlerinde tarihi zirveler" görüldüğünü söyledi:
"Veriler, bir siyasi lider şiddetten bir tarafı sorumlu tuttuğunda bunun siyasi şiddete daha az değil, daha fazla destek ürettiğini gösteriyor."
