Adidas’ın ‘Oaxaca Slip-On’ adlı yeni ayakkabısının Meksika’nın güneyindeki zanaatkarların ürettiği ‘huarache’ diye bilinen geleneksel deri sandaletlerden ‘esinlenmesi’, kültürel intihal suçlamasına yol açmıştı.
Kültürel intihal genellikle daha baskın bir halkın, başka bir halkın gelenek, uygulama ve fikirlerinin kaynak gösterilmeden veya uygunsuz biçimde benimsenmesi diye tanımlanıyor.
Yetkililer, geleneksel Meksika el sanatlarının önceden de kopyalandığını belirterek şirketten söz konusu ayakkabı modelini piyasadan çekmesini istemişti.
Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum da Adidas’ın Oaxaca eyaletindeki yetkililerle ‘intihale uğrayan insanlara tazminat ödenmesi’ konusunda görüştüğünü ve hükümetinin Meksika el sanatlarını korumak amacıyla yasal reformlar hazırladığını söylemişti.
Ayakkabının görselleri markanın ve tasarımcının sosyal medya hesabından silindi.
Tartışmanın merkezindeki ayakkabının yaratıcısı, ABD’li tasarımcı Willy Chavarria’ydı.
Ayakkabının görselleri hem markanın hem de Chavarria’nın sosyal medya hesaplarından kaldırılmıştı.
Chavarria, Britanya’nın kamu yayıncısı BBC‘ye gönderdiği mesajda tasarım için izin alınmamasından ve Oaxaca’daki insanlarla ortak geliştirilememesinden derin üzüntü duyduğunu söylemişti:
“Amacım her zaman Oaxaca’nın güçlü kültürel ve sanatsal ruhuyla yaratıcı topluluklarına saygı göstermekti. Yerlilere destek olabilmek için olayın hukuki boyutunu izliyoruz.”
Adidas kabul edip özür diledi
Euronews‘ün haberine göre Adidas da bir açıklama yaparak özür diledi:
“Meksika’nın yerli topluluklarının kültürel zenginliğini ve zanaat miraslarının anlamını tanıyor ve değer veriyoruz.
‘Oaxaca Slip-On’, Villa Hidalgo Yalalag geleneğine dayanan Oaxaca’daki bir tasarımdan esinlenmiştir.
Kamuoyundan özür diliyor ve Yalalag’la kültürel miraslarını onurlandıran saygılı bir diyalog içinde işbirliği yapma taahhüdümüzü yineliyoruz.”
El sanatları, Meksika’da yaklaşık yarım milyon kişiye iş sağlıyor. Bölge için hayati bir ekonomik kaynak konumunda. Bu işler Adidas’ın tasarımında da anılan ‘Oaxaca’ gibi birçok eyalette gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor.
