Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde polisle uyuşturucu çeteleri arasında çıkan çatışmalarda en az 120 kişi öldü, 80 kişi gözaltına alındı. Yaklaşık 2 bin 500 polis ve askerin katıldığı büyük çaplı operasyon, şehrin kuzeyindeki Penha Kompleksi ve Complexo de Alemao favelalarında gerçekleştirildi.
Helikopterler ve zırhlı araçların kullanıldığı operasyonun hedefi, kentin kuzey bölgelerinde etkili olan ünlü suç örgütü Kızıl Komuta (Red Command) idi. Rio polisi, operasyonun bir yıllık bir soruşturmanın sonucu olduğunu duyurdu.
Operasyonun ardından mahalle sakinleri, ormanlık alanda yaklaşık 70 kişinin cansız bedenini buldu. Yetkililer, sonraki aramalarda ölü sayısının 120’ye yükseldiğini açıkladı.
Polis: “Direnişle karşılaştık”
Eyalet yönetimi, operasyonda 93 tüfek ile yarım tondan fazla uyuşturucu madde ele geçirildiğini bildirdi. Açıklamada, öldürülen kişilerin “polis müdahalesine silahla direndiği” ifade edildi.
Polis, sosyal medya platformu X’te yaptığı açıklamada, 4 polis memurunun hayatını kaybettiğini belirterek, “Ajanlarımıza yönelik alçakça saldırılar cezasız kalmayacak” dedi.
Şehir Eğitim Dairesi, çatışmaların yoğun olduğu bölgelerdeki 46 okulun kapatıldığını duyurdu. Ayrıca Rio Federal Üniversitesi dersleri iptal ederek kampüstekilere güvenli bölgelere sığınma çağrısı yaptı.
Uluslararası tepki ve soruşturma çağrısı
Olay, Brezilya’nın yakın tarihindeki en kanlı polis baskınlarından biri olarak nitelendirildi.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi, ölümler karşısında “dehşete düştüğünü” belirterek, etkin bir soruşturma çağrısında bulundu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Brezilya Direktörü Cesar Munoz ise, “Bu bir trajedi. Savcılık, her ölümün koşullarını bağımsız şekilde araştırmalı” dedi.
Rio Eyaleti Valisi Claudio Castro, operasyonu “şehir tarihindeki en büyük polis eylemi” olarak tanımladı ve federal hükümetten “suçla mücadeleye daha fazla destek” talep etti.
Kızıl Komuta’nın yükselişi
Kızıl Komuta, kökeni Rio’daki hapishanelere dayanan, ülkenin en etkili uyuşturucu örgütlerinden biri olarak biliniyor. Son yıllarda favelalarda kontrolünü genişleten örgüt, şehirdeki yasa dışı ticaretin büyük kısmını elinde bulunduruyor.
Rio, uzun süredir ölümcül polis operasyonlarıyla gündeme geliyor.
2005’te Baixada Fluminense’de 29 kişi,
2021’de Jacarezinho favelasında 28 kişi yaşamını yitirmişti.
Kamu güvenliği uzmanı Luis Flavio Sapori, son operasyonun ölçeğinin “eşi benzeri görülmemiş” olduğunu belirterek, “Bu sayılar bir savaşı andırıyor. Ancak bu tür baskınlar genellikle çete liderlerini değil, kolayca yerleri doldurulabilen alt düzey üyeleri hedef alıyor” dedi.
Şehirde gerilim sürüyor
Çatışmaların ardından çete üyelerinin Rio’nun kuzey ve güneydoğu bölgelerinde yolları kapattığı, 70’ten fazla otobüsü barikat olarak kullandığı bildirildi. Kentte güvenlik güçleri hâlâ teyakkuzda.
Yerel halk ise operasyonun ardından oluşan yıkımın ortasında ölüleri kendi imkânlarıyla toplamak zorunda kaldıklarını söylüyor. İnsan hakları örgütleri, sivil ölümlerinin boyutunun hâlâ netleşmediğini ve bağımsız bir soruşturmanın zorunlu olduğunu vurguluyor.
