Dursun Erkılıç
Çankaya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Tunçer, şehirlerde sel riskini azaltmak ve su kaynaklarını verimli kullanmak için yağmur suyu toplama şebekelerinin kritik önem taşıdığını belirtti.
Konuyu daha önce elipshaber.com aracılığıyla gündeme taşıyan Tunçer, ASKİ, İSKİ gibi kurumların bilimsel veriler ışığında planlama yapması gerektiğini vurguladı. Yağmur suyunun toplanarak yeniden kullanılmasının sadece ani taşkınların önlenmesi açısından değil, sürdürülebilir su yönetimi bakımından da büyük fayda sağladığını söyledi.
Planlama ve etüt çalışmaları ilk adım
Tunçer, sistemin kurulmasında ilk aşamanın planlama ve etüt olduğunu belirterek dört temel başlığı öne çıkardı:
Hidrolik hesaplar: Yağış miktarları, drenaj alanlarının büyüklüğü, zemin geçirgenliği ve eğimler analiz edilmeli.
İklim verileri: 10–20 yıllık maksimum yağış verileri dikkate alınmalı.
Topografik analiz: Su akış yolları ve düşük kotlu bölgeler belirlenmeli.
Altyapı uyumu: Kanalizasyon, içme suyu, doğalgaz ve elektrik hatları ile çakışmalar önlenmeli.
Sistem bileşenleri üç ana grupta toplanıyor
Tunçer, yağmur suyu sistemlerinin verimli çalışması için yüzey toplama, iletim ve depolama–geri kullanım bileşenlerinin bütüncül tasarlanması gerektiğini ifade etti:
Yüzey toplama: Mazgallar, yağmur ızgaraları, drenaj hendekleri ve geçirgen yüzeyler.
İletim: Beton, PVC veya HDPE borular, menholler ve rögarlar.
Depolama ve geri kullanım: Yer altı tankları, yağmur bahçeleri, yeşil altyapılar ve gri su sistemleriyle entegre çözümler.
Projeden uygulamaya bütünsel süreç
Tunçer, proje sürecinin detaylarını şu şekilde özetledi:
Yağmur suyu şebeke planlarının 1/1000 veya 1/500 ölçekli hazırlanması,
Boy kesit çizimlerinde boru çapı, eğim ve kot farklarının gösterilmesi,
Hidrolik ve hidrolojik raporların hazırlanması,
Gerekiyorsa sızma ve geciktirme sistemlerinin entegrasyonu.
İnşaat aşamasında boruların uygun eğimle döşenmesi, muayene bacalarının yerleştirilmesi ve yüzey ızgaralarının monte edilmesi gerektiğini belirten Tunçer, yol ve kaldırım kaplamalarının geçirgen malzemelerle tasarlanmasının da önemine dikkat çekti.
Devreye alma ve bakım süreçleri ihmal edilmemeli
Sistemin sahada uygulanmasının ardından sızdırmazlık ve su akışı testlerinin yapılması gerektiğini belirten Tunçer, geri kullanım sistemlerinin işlevselliğinin de denetlenmesi gerektiğini ifade etti. Sürdürülebilirlik için periyodik temizlik, yağmur bahçelerinin bakımı ve tıkanıklıkların giderilmesi gibi bakım işlemlerinin düzenli yapılmasının şart olduğunu söyledi.
