Özel Haber: Sümeyye Aksu
6 Şubat Kahramanmaraş merkezli meydana gelen iki büyük depremin ardından 11 ilde büyük yıkımlar gerçekleşti. Yaşanan depremlerin sonucunda 11 ilde toplam 650 bin konut yıkılmasına rağmen 109 bin 108 konutun yapımına başlandı. Konutların sadece yüzde 45’i tamamlanabildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kahramanmaraş’ta 17902 Afet ve Köy Konutu İlk Temel Atma Töreni’nde yaptığı konuşmada, “Mevcut planlamaya göre bir yıl içinde 319 bin konut ve köy evini yapacağız. Bir yıl içinde biz bu kalıcı konutları bitirerek hak sahibi vatandaşlarımıza teslim edeceğiz. Yaraları kısa sürede saracağız. Toplamda 650 bin konut yapacağız” demişti.
Konutların yüzde 45’İ tamamlanmış durumda
TOKİ’nin verilerine göre, AFAD'ın TOKİ'ye yaptırdığı konut sayısı 109 bin 108. Deprem sürecinin ardından yıkılan binaların henüz 6’da 1’i oranında konut yapımına başlandı. Verilere göre, Hatay’da 31 bin 656, Kahramanmaraş’ta 19 bin 576, Gaziantep’te 18 bin 826, Malatya’da 13 bin 989, Diyarbakır’da 5 bin 156, Adıyaman’da, 4.629, Şanlıurfa’da 4 bin 469, Osmaniye’de 3 bin 875, Adana’da 3 bin 191, Elazığ’da bin 889, Kilis’te ise bin 854 konut yapılıyor. Bununla birlikte, yapım aşamasına geçen 109 bin 108 konutun sadece yüzde 45’i tamamlanmış durumda iken geriye kalan konutlar bitirilemedi.
Hasarlı binaların yıkılma riski var
Yaşanan depremlerin sonucunda oldukça geniş bir coğrafyada az ve orta hasarlı binalar meydana geldi. Bu meydana gelen hasarlı binalar, yaygın ve etkili fay hatları nedeniyle risk oluşturmaya devam ederek, binaların yıkılma riskini artırıyor. Peki, Kahramanmaraş’ta ağır hasarlı binaların ne kadarı yıkılarak, yeni konutların yapımına başlandı? Yeni yapılan binalar zemin etütleri ve haritalanmaları gibi yönetmeliklere uygun yapılıyor mu? Az ve orta hasarlı binaların artıçılar karşısındaki durumuyla ilgili TMMOB Kahramanmaraş Mimarlar Odası Başkanı Yunus Emre Kaçmaz ile konuştuk.
“Artçıların bina yıkma ihtimali yüksek”
Deprem bölgesinde artçı sarsıntıların devam ettiğini kaydeden Yunus Emre Kaçmaz, bu artçıların bina yıkma ihtimali yüksek. En küçük artçı bile zarar görmüş bir binayı yakabilir” dedi. “Fakat ağır hasarlı binaların yıkımında yüzde 50 seviyelerine geldiler” diyen Kaçmaz, “Bir taraftan da emlak konut ortaklığıyla projelere başladılar. 24 saat şantiyeler çalışıyor. Merkezde yapım süreci de hızlanmış oldu. Özellikle kentsel tasarım yapılan bir alan var, 75 hektar. Burada zemin güçlendirilmeleri yapılıyor. Zemin güçlendirilmeleri yapıldıktan sonra temeller atılıp binalar yükselmeye başlıyor. Yaklaşık bir 10 bin adet TOKİ hazır olmak üzere gibi” diye konuştu.
"Yeni yapılan binalar yönetmeliklere uygun yapılıyor”
Yeni yapılan binalarda zemin etütleri ve haritalanma gibi yönetmeliklere uygun yapıldığına dikkat çeken Kaçmaz, “Özellikle merkezde zemin güçlendirme hat safhada iyi uygulanıyor. Depremde yıkılan binaları devlet karşılamıyor. Devlet TOKİ’den hak sahibi yapıyor. Oda belli oranda uygun finansman kaynakları kullandırıyor. Burada yerinde dönüşümde 750 bin kredi 750 bin hibe veriyor ama inşaat maliyetleri çok arttı. Bu yeterli bir miktar değil” ifadelerini kullandı.
“İvedilikle çözülmesi gerekiyor”
Maraş’ta yaklaşık 100 bine yakın konutun yıkıldığını dile getiren Kaçmaz, “Bugünde bir toplantıdan aldığım nota göre yaklaşık 20 bin ihale edilmiş, bunun 10 bini kadarı teslim edilmek üzere. Şehir planlaması yapılıyor. Bu şehir planlamasıyla ilgili biraz daha kapsayıcı, bütünleyici ve herkesle istişare ederek yapılması gerekiyor. Bunların biraz daha hızlı bir şekilde çözülmesi gerekiyor” dedi. Ciddi bir orta hasarlı bina sayısının olduğunu kaydeden Kaçmaz, “Bu orta hasarlı binaların güçlendirilmesiyle ilgili şimdi bir sürece girildi tekrar. Bunun biraz daha ivedilikle çözülmesi gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
