Anayasa Mahkemesi (AYM), alt işveren-asıl işveren arasında muvazaa ilişkisi tespit edilmesine karşın, sendika üyeliğinin asıl işverene bildirilmediği gerekçesiyle toplu iş sözleşmesinden (TİS) yararlandırılmayan işçinin, sendika hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Resmi Gazete'de yer alan karara göre, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunda (TKİ) 2006'dan bu yana işçi olarak çalışan M.T, alt işveren P. isimli şirketin elemanı olarak gösterildiğini, Maden-İş Sendikası üyesi olmasına karşın TİS hükümlerinden yararlandırılmadığını belirterek, alacaklarının tahsili adına dava açtı.
Yerel mahkeme, M.T'nin, TİS kaynaklı alacaklarının karşılanmasına karar vermesine karşın Yargıtay, davacının TİS'ten yararlanabilmesi için sendikaya üye olması, üyeliğin asıl işverene bildirilmesi veya dayanışma aidatı kesilmesini talep etmesi gerektiğini belirterek, kararı bozdu.
Bozma kararı üzerine yerel mahkeme davanın reddine karar verdi. Kararın kesinleşmesinin ardından M.T, hak ihlali iddiasıyla AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.
Yüksek Mahkeme, Anayasa'nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Kararın gerekçesinden
AYM'nin kararında, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2. maddesinde, "muvazaa halinde alt işveren işçisi olarak gösterilen işçilerin işe başladıkları tarihten itibaren asıl işverenin işçileri sayılacağının" düzenlendiği ifade edildi.
Söz konusu yasal düzenlemeye rağmen mahkemelerce neden "sendika üyeliğinin bildirilmesi koşulu" arandığının mahkemelerin kararlarında açıklanmadığı aktarılan kararda, "Başvurucunun bu yöndeki yargılama sırasında dile getirdiği uyuşmazlığın sonucuna etkili iddia ve itirazları da karşılanmamıştır." ifadeleri yer aldı.
Başvurucunun TİS'ten yararlanamamasının önemli bir külfete yol açtığına işaret edilen kararda, şu gerekçelere yer verildi:
"Sendika hakkının güvencelerinin yerine getirilmediği ve mahkemelerin yorumlarının sendika hakkının korunmasının gerekliliklerine uygun düşmediği kanaatine varılmıştır. Bu kapsamda mahkemeler tarafından Anayasa'nın 51. maddesine uygun bir inceleme yapıldığı, ilgili ve yeterli bir gerekçe ile sonuca varıldığı ve devletin pozitif yükümlülüklerinin yerine getirildiği söylenemez. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir."
