Anayasa Mahkemesi (AYM), işe iade talebiyle arabulucuya yapılan başvurularda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için görüşmelere asıl işveren ve alt işverenin birlikte katılmalarını öngören kuralı iptal etti.
Adana 6. İş Mahkemesi, baktığı bir işe iade davasında, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 3. maddesindeki, "Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı halinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır" hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğunu öne sürerek iptalini istedi.
Mahkemenin başvurusunda, iş sözleşmesi feshedilen işçinin bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmasının yasal yükümlülük olarak öngörüldüğü, bu başvurunun işe iade davası açılabilmesi bakımından dava şartı niteliği taşıdığı belirtildi.
İtiraz konusu kuralla, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı halinde arabuluculuk başvurusunun her ikisine birden yapılması şartının getirildiği aktarılan başvuruda, bunun işçiye asıl işvereni araştırma külfeti yüklediğine dikkati çekildi.
Başvuruyu karara bağlayan Yüksek Mahkeme, ilgili kuralı Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti.
Karardan
AYM'nin kararında, kuralın işçiye, asıl işveren ve alt işvereni araştırma yükümlülüğü getirdiği ifade edildi.
İşçinin, asıl işveren ve alt işveren ilişkisinden haberdar olamayabileceğine işaret edilen kararda, şu değerlendirmeler yer aldı:
"Kuralda asıl işveren-alt işveren ilişkisinden habersiz olan ve bu nedenle gerçek işveren olarak tespit ettiği kişiye karşı arabulucuya başvuran ve sonrasında işe iade davası açan işçiye asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunması durumunda davayı devam ettirme imkanı tanınmamıştır. Bu itibarla işçinin tarafı olmadığı asıl işveren ve alt işveren arasındaki hukuki ilişkiyi tespit ederek arabuluculuk sürecini asıl işveren ve alt işverene karşı birlikte yürütmesini zorunlu kılan kural, işe iade talebinde bulunan işçiye katlanamayacağı bir külfet yüklemektedir.
Başka bir deyişle, kuralda yargılamada taraf sıfatı sorununun oluşmasının önlenmesi ve asıl işveren ile alt işverenin arabuluculuk sürecine dahil edilmesinin sağlanması amacındaki kamusal yarar ile işçinin mahkemeye erişim hakkından yararlanmasındaki bireysel yarar arasında makul bir denge kurulamamıştır. Bu itibarla kuralın orantılılık alt ilkesi yönünden ölçülülük ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır."
