Manisa’da nisan ayında yaşanan zirai don felaketi, Türkiye’nin en önemli üzüm üretim merkezlerinden biri olan bölgede büyük hasara yol açtı. Don sonrası hem verim kaybı hem de ekonomik belirsizlik yaşayan üzüm üreticileri, seslerini duyurmak için CHP Manisa Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu üyesi Bekir Başevirgen ile bir araya geldi.
Üreticiler, don sonrası tarlada verdikleri emeğin karşılığını alamamaktan ve artan üretim maliyetlerinden şikâyet etti. Üretim maliyetlerinin altından kalkamayan birçok çiftçi traktörünü ya da arazisini satma noktasına geldiğini söyledi.
“Bu sene de buradan bir şey kazanamazsak ya traktörümüzü satacağız ya arazi satacağız. Çalıştıkça kötüye gidiyoruz. Emeğimiz, alın terimiz hiçe sayılıyor,” diyen bir üretici, yaşadıkları sıkıntıyı özetledi.
Artan maliyetler üreticiyi ezdi, desteklemelerde adaletsizlik var
Zirai dondan kaynaklı zararların ardından verilen desteklerin yalnızca TARSİM yaptırmayan üreticilere sağlanmasının tepki çektiğini belirten bir çiftçi ise şu ifadeleri kullandı:
“TARSİM yaptırmayan üreticiler don zararını tespit ettirdi. Onlar destek alacak. Ama biz sigorta yaptırdığımız için cezalandırılıyoruz. Böyle adalet olur mu?”
Elektrik ve akaryakıt maliyetleri başta olmak üzere birçok gider kaleminin üreticiyi iflasa sürüklediğini belirten bir başka üretici, “Geçen yıl 10 bin lira ödediğimiz elektriğe bu yıl 30 bin lira ödüyoruz. Mazot 55 liraya dayandı. Sulama birlikleri ödenmezse haciz gönderiyor” dedi.
TARİŞ’in fiyat açıklamayı ertelemesi belirsizliği derinleştiriyor
Üreticinin bir diğer temel sorunu ise üzüm fiyatlarının hâlâ açıklanmamış olması. Geçtiğimiz yıl kilogramı 100–115 TL arasında değişen üzüm için bu yıl henüz bir alım fiyatı belirlenmedi. TARİŞ’in 5 Ağustos’ta yapması beklenen açıklamanın ay sonuna ertelenmesi, üretici cephesinde büyük bir belirsizlik ve güvensizlik oluşturdu.
Bekir Başevirgen, yaşanan bu gecikmeye tepki göstererek şu sözlerle durumu değerlendirdi:
“TARİŞ’e ve Tarım Bakanlığı’na her yıl çağrı yapıyoruz. Üzümün taban fiyatı zamanında açıklansın diye. Ama bu yıl ne yazık ki yine üretici belirsizlik içinde. Hasat zamanı geldi ama çiftçi üzümünü kaça satacağını hâlâ bilmiyor. Zaten üzüm yok, rekolte yarıdan da fazla azaldı.”
“Kendimize bakamıyoruz, ama üzüme bakmak zorundayız”
Bir başka üretici ise durumun geldiği noktayı şu sözlerle özetledi:
“Çim biçtik, bağladık, ilaçladık. Sadece ilaçlama maliyeti dönüme 4-5 bin lirayı buluyor. Don olsa da işçilik değişmiyor. Kendimize bakamıyoruz, öğün atlıyoruz ama üzüme bakmak zorundayız.”
Manisalı üzüm üreticisi, hem hava koşullarının etkisi hem de tarım politikalarının eksikliğinden kaynaklı olarak geleceğe dair umutsuz. Üreticiler, bir an önce taban fiyat açıklanmasını, desteklemelerde adaletin sağlanmasını ve girdi maliyetleri için çözüm üretilmesini bekliyor.
