Haber: Selim Ercan
2023 yılının ilk altı ayında 369 firmaya 152 milyon 820 bin lira ceza kesilmesine rağmen zincir marketler ‘fahiş fiyat’ uygulamaya devam ediyor. Markette satılan sebze-meyve fiyatları ile pazarda satılan sebze-meyve fiyatları arasında yüzde 300’e varan fiyat farkları tepkiye neden oluyor. Vatandaşlar, fahiş fiyata yönelik denetimlerin artırılmasını beklerken zincir marketlerin fiyat etiketleri dikkat çekiyor.
14 Mayıs seçimlerinin ardından gelen hayat pahalılığı ve zamlar karşısında hükümet denetimlerini artırmıştı. Temmuz ayında Ticaret Bakanlığı ekipleri başta Ankara, İstanbul ve Adana olmak üzere marketlerde temel gıda ve ihtiyaç ürünlerine yönelik fahiş fiyat ile etiket denetimi gerçekleştirmişti.
Denetimler sonucunda, uygunsuzluğa rastlanılması halinde her bir fiyat etiketi için bin 371 lira idari para cezası kesilerek fahiş fiyatın önüne geçilmesi hedeflenmişti. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun fahiş fiyatla ilgili her bir uyuşmazlık için maksimum 331 bin liraya kadar idari yaptırım uygulayabileceği açıklanmıştı.
Ankara Pazarcılar Esnaf Odası Keçiören ve Pursaklar Bölge Sorumlusu Cemal Ayhan, Elips Haber’e pazardaki sebze-meyve fiyatları ile marketlerdeki sebze-meyve fiyatlarını karşılaştırdı.
“Pazarda 7 liraya sattığımız domates markette 24 lira”
Zincir marketlerle pazarcı esnafı arasında büyük bir fiyat farkının olduğunu söyleyen Cemal Ayhan, “Mesela domatesin bugün pazardaki fiyatı 7- 10 lira arasında satılıyor. Marketlerde şuanda domatesin bir kilosu 18-24 TL arasında değişiyor. Pazardaki domatesle marketlerdeki domates fiyatı arasında en kötü yüzde 100 fark var. Pazarda satılan birinci sınıf domatesin en kalitelisi 10 lira. 10 liradan yukarıya domates yok. Bizim pazarda 7 liraya sattığımız domates markette 20 lira” dedi.
“Marketler de bizim aldığımız fiyata mal alıyor, marketler neden bu kadar pahalıya satıyor?”
Fırsatçılığa dikkat çeken Ayhan, “Pazarcı sebze meyveyi nereden alıyorsa zincir marketlerde aynı yerden mal alıyor. Bunların mal aldığı yerden pazarcı da mal alıyor. Bizim aldığımız fiyata zincir marketlerde aynısını alıyor. Marketler peki neden bu kadar pahalıya sebze meyve satıyor? Vatandaşın bunu sorması lazım. Vatandaşlar pazarcıların düşük fiyattan mal sattığını gördü. Zincir marketler bu memlekette büyük fırsatçılık yapıyor” diye konuştu.
“Aşırı derecede fırsatçılık yapılıyor”
Ayhan şöyle devam etti:
“Biraz fırsatçılık olayı var burada. Birde vatandaşın çoğunda nakit para yok. Bundan dolayı markete gidip kartla alışveriş yapıyorlar. Vatandaş markete girdiğinde evin bütün alışverişini kartla buradan yapıyor. Marketler aşırı derecede fırsatçılık yapıyor. Normal değil. Bunların arkasında kelle baronlar var. Bağımsız insanlar değil zincir marketleri.”
Pazarda satılan sebze meyve-sebze fiyatlarını aktaran Ayhan, “Salatalığın pazarda satılan fiyatı 7-8 lira marketlerde de 17-18 lirayı buluyor. Sivri biberin marketteki fiyatı 30 lira pazardaki fiyatı ise 15 lira. Pazarda şuanda dal elması var. Şuanda pazarda elma fiyatı 15-20 TL arasında değişiyor. Markette elmanın kilosu 30-35 TL’yi buluyor” dedi.
“Sarımsak pazarda 40, markette 70 TL”
Ayhan, “Sarımsağın pazarda satılan fiyatı 40 lira ama bugün marketteki fiyatı 60-70 TL. Patlıcan 10-13 TL, markette en kötü patlıcan 20 TL” bilgisini verdi.
“Turşuluk fiyatları iki katından fazla arttı”
Turşuluk salatalık ve biberin mevsiminin başladığını ifade eden “Bir hafta sonra turşuluk salatalık havuç gibi sebzeler daha fazla harekete geçer. Turşuluk salatalık şuanda pazarda 23-25 TL arasında değişiyor. Geçen sene ise turşuluk salatalığın kilosu 10 TL’den satılıyordu. Turşuluk fiyatları da iki katından fazla arttı. Kornişon turşusu Çubukta yerli turşular var 20-25 TL ama bir hafta sonra bunun fiyatı 12 TL’ye kadar düşer” açıklamasında bulundu.
“Pazardaki ürünler günlük ve taze satılır”
Pazarda satılan sebze-meyvenin günlük geldiğine işaret eden Ayhan, “Vatandaşlar bütçesine göre sebze ve meyveyi pazardan bulabilir. Markete gidip kredi kartının esiri olmayın. Marketlerden yüksek fiyata domates, biber ve patlıcan gibi sebzeleri almayın. Pazarda satılan sebze ve meyveler tazedir. Günlük alınır satılır ve organiktir. Pazarcı esnafı olarak halkımıza pazara gelmelerini istiyoruz. Marketteki ürünler uzun süre depoda bekletilirken, pazardaki ürünler günlük ve taze satılır” dedi.
“Denetleme sistemi yok”
Ayhan, “Hayat zaten pahalı. Devlette şuanda denetleme sistemi yok ki. Denetleme sistemi bitik. Bunu devleti yönetenlerde biliyor” ifadesini kullandı.
“Pazarcı esnafı basit usul vergiye geçti ama vergi dairelerinde esnafa zorluk çıkarıyorlar”
Pazarcı esnafının birçok sorunu olduğunu dile getiren Ayhan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyuna duyurulan pazarcı esnafına yönelik istisna uygulamasına da değindi. Ayhan, “Esnafın sorunu sadece fiyatlarla ilgili değil. Pazarcı esnafı basit usul vergiye geçti. Eskiden bu böyle değildi. Ama halen vergi dairelerine gidiyorlar esnafa zorluk çıkarıyorlar. Pazarcı esnafı vergi dairesine gittiğinde zorluklarla karşılaşıyor” diye konuştu.
“Pazarcı esnafı artık işgaliye parası ödemek istemiyor”
Ayhan, 2000’li yıllarda esnafın, Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’ne kayıtlı olanların Bağkur’lu sayıldığını dile getirdi. Pazarcı esnafının yıllarca Bağkur’a para yatırdığını ancak bazı yılların sayılmadığını ifade eden Ayhan, “Esnaf, sicile parasını ödemiş. Lokantacıysa lokantacılara pazarcıysa pazarcılar odasına parasını vermiş. Şuanda diyorlar ki 2005’ten sonrakini sayıyoruz diyorlar Esnafın burada seneleri gidiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Ayhan, sözlerini şöyle tamamladı:
“Pazarcı esnafı artık işgaliye parası ödemek istemiyor. Pazarcı esnafı işgalci değil ki. Esnafın gücü yok ki işgal parası versin. Pazarcı esnafı neden işgal parası versin zaten vergisini veriyor.”
