Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal ettiği Diyanet’e geniş yetkiler tanıyan KHK düzenlemeleri, AK Parti tarafından torba kanunla Meclis’e sunuldu. Buna göre; AYM’nin iptal kararına karşın Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü öğrenci yurtları, eğitim kurumları, gençlik merkezlerinde manevi danışman bulundurabilecek. Din İşleri Yüksek Kurumu ise kurumların başvurması durumunda Kuran meallerine yönelik inceleme yapabilecek.
Anayasa Mahkemesi (AYM) Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Diyanet İşleri Başkanlığı'na verilen yetkileri “anayasal uyumsuzluk” gerekçesiyle iptal etmişti. Ancak iktidar, iptal edilen Kanun Hükmünde Kararname (KHK) maddelerini “Bazı Kanunlarda ve 660 Sayılı KHK’de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile torba kanuna ekleyerek TBMM'ye sundu.
Cumhuriyet'ten Aytunç Ürkmez'in haberine göre; teklifle, AYM’nin “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”ye yönelik 7 Aralık 2023 tarihli ve 4 Haziran 2024’te Resmi Gazete’den yayımladığı kararla iptal ettiği Diyanet yetkileri yeniden Meclis’e getirildi.
AYM engellemişti
Yüksek Mahkeme söz konusu kararıyla; Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün irşat faaliyetlerini “öğrenci yurtları, eğitim kurumları, gençlik merkezlerinde de yapmasının yolunu açan ve müdürlüğün “okuma salonu, aile ve dini rehberlik merkezi, gençlik çalışmaları merkezi açma” yetkisi veren düzenlemeyi “anayasada yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacı taşımaması” gerekçesiyle iptal etmişti.
Kuran incelemeleri de iptal edilmişti
Yüksek Mahkeme; yine aynı kararla Diyanet’in dini konulardaki en yüksek kurulu olan Din İşleri Yüksek Kurulu’na verilen resmi kurumlarca talep edilmesi halinde dini yayınların bedelsiz incelenme, özel kişi ve kurumlarca talep halinde dini yayınların bedeli karşılığı incelenme, Kuran meallerini inceleme, namaz vakitleri ile dinsel günleri ve geceleri belirleme yetkisini de “anayasaya aykırılık” gerekçesiyle iptaline hükmetmişti.
Yeniden Meclis gündeminde
AK Parti milletvekillerinin sunduğu yeni yasa teklifinde ise müdürlüğün irşad faaliyetlerini her kuruma yaymasını düzenleyen maddeler yeniden Meclis gündemine sunuldu. Buna göre; Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü; “öğrenci yurtları, eğitim kurumları, gençlik merkezleri ve kampları, ceza infaz kurumları, sağlık kuruluşları, sosyal hizmet kurumları ve benzeri yerlerde” işbirliği esasına göre manevi danışmanlık ve din hizmeti sunacak. Ayrıca müdürlük; Göçmen, engelli, bağımlı, afetzede gibi desteğe muhtaç kesimlere yönelik manevi danışmanlık hizmetleri yürütecek.
Yeni yapılan değişiklikle; Din İşleri Yüksek Kurulu, resmi kurumlarca incelenmesi talep edilen mealleri inceleyecek ve mütalaa verebilecek. Kurul; ilgili birim, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak namaz vakitleri ile dini gün ve geceleri tespit ve ilan edecek. Kurulun incelemesi sonucunda sakıncalı bulunan mealler yetkili ve görevli yargı merciine müracaatı üzerine basım ve yayımının durdurulmasına, dağıtılmış olanların toplatılmasına ve imha edilmesine karar verilecek. İnternet ortamındakilere ise erişim engeli ve/veya içeriğinin çıkarılmasına kararlaştırılacak. Kurulun söz konusu kararlarına ise itiraz edilmesi halinde dahi söz konusu işlemler uygulanabilecek.
Teklifte neler var?
Torba kanun teklifinde, Diyanet’in öğrenci yurtları, gençlik merkezleri, cezaevleri ve sağlık kuruluşları gibi alanlarda “manevi danışmanlık” hizmeti vermesinin önü açılıyor. Ayrıca göçmen, engelli ve afetzede gibi gruplara yönelik dini rehberlik faaliyetleri de Diyanet’in yetki alanına dahil ediliyor.
Kanun teklifinde, Diyanet’e bağlı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün; okuma salonları, aile danışma merkezleri ve gençlik kampları açabilmesi, dini yayınların denetimini yapabilmesi, 'din kültüründe uzman' kişilerden rapor ve vaaz desteği alabilmesi öngörülüyor.
