Projenin açılış toplantısı cuma günü öğleden sonra gerçekleşti ve 10 üye ülkeyi bir araya getirdi: Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya ve Finlandiya. Görüşmelere Avrupa Komisyonu başkanlık etti.
Ukrayna da görüşmeye davet edildi. Ülkenin yılda dört milyon insansız hava aracı üretme kapasitesine sahip olduğu tahmin ediliyor. Bu hafta Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Ukrayna'nın sıkıyönetim kısıtlamasını kaldırarak yerli üretim silahları ihraç etmeye başlayacağını duyurdu.
NATO toplantıda gözlemci olarak hazır bulundu.
Tartışmaların önümüzdeki hafta Kopenhag'da yapılacak ve konunun gündemin üst sıralarında yer alacağı gayrı resmi AB liderleri zirvesinde de devam etmesi bekleniyor.
Avrupa Komisyonu'nun Savunmadan Sorumlu Üyesi Andrius Kubilius, "Rusya, AB ve NATO'yu sınıyor; buna cevabımız kararlı, birleşik ve acil olmalı. Bugünkü toplantıda, tartışmalardan somut eylemlere geçme konusunda mutabık kaldık," dedi.
Kubilius, drone duvarının iki amacı olacağını açıkça belirtti: Tespit ve müdahale. Öncelik ilkine verilecek.
Kubilius, "Kesinlikle, nasıl yok edeceğimizin etkili yollarını araştırmamız gerekiyor," diye konuştu.
Drone duvarının daha geniş bir konsept olan "Doğu Kanadı Nöbeti"nin üç ayağından biri olacağı belirtiliyor. Kubilius diğer ikisinin kara duvarı ve deniz duvarı olduğunu açıkladı.
Projenin sahada hayata geçirilmesinin ne kadar süreceği ise belli değil. Kubiliuis, uzmanların analizlerine dayanarak bir yıldan söz etti, ancak bu tahminin kendisini ikna etmediği konusunda uyarıda bulundu. Komisyon, daha spesifik bir yol haritası geliştirmek için üye devletler, sektör temsilcileri ve Ukrayna ile birlikte çalışmayı planlıyor.
Yüksek alarm durumu
Cuma günkü toplantı, tüm kıtayı azami alarma geçiren bir dizi hava sahası ihlalinin hemen ardından geldi.
İlk ihlal iki hafta önce Polonya'da yaşandı. 19 Rus insansız hava aracı ulusal sınırlar üzerinde uçunca düşürülmeleri için harekete geçildi. Ardından Romanya'da bir Rus insansız hava aracı ve Estonya'da üç Rus MiG-31 savaş uçağı düşürüldü.
Bu hafta pazartesi günü Kopenhag Havaalanı'nda üç büyük insansız hava aracı tespit edildi ve yaklaşık dört saat boyunca operasyonların tamamen durmasına neden oldu. Çarşamba günü de Aalborg havaalanında drone hareketliliği nedeniyle kesintiler yaşandı. İsveç medyası daha sonra güneydeki Karlskrona bölgesinde de benzer şekilde gizemli bir olay yaşandığını bildirdi.
Danimarka şu ana kadar azmettiricilerin kimliğini tespit edemedi. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen Rusya'nın dahlini "göz ardı edemeyeceğini" söyledi, ancak yetkililer Kremlin'i işaret eden herhangi bir kanıt bulamadı. Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen "sistematik bir operasyonun" parçası olan "hibrit bir saldırıdan" söz etti ve Aalborg'da görülen insansız hava araçlarının yerel olarak fırlatıldığını belirtti.
Ardı ardına yaşananlar, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin yeni bir boyuta taşıdığı drone savaşına karşı bloğun hazırlıksızlığı konusunda rahatsız edici soruları gündeme getirdi.
Örneğin Polonya ucuz insansız hava araçlarını düşürmek için milyarlarca dolarlık füzelere başvururken, Danimarka kara tabanlı bir hava savunma sisteminin olmadığını itiraf etti.
Cuma günkü toplantı, duvar için halihazırda hangi varlıkların mevcut olduğunu ve hangi unsurların hala eksik olduğunu belirlemek için maddi ve mali boşluklara odaklandı.
Kubilius, radarlar, akustik sensörler, sinyal bozucular, önleyiciler ve geleneksel topçuları duvarı gerçeğe dönüştürmek için gereken kilit kabiliyetlerden bazıları olarak sıraladı.
"En etkili seviyede olabilmesi için ne tür sistemler geliştirmemiz gerektiğini anlamamız gerekiyor. Şu anda insansız hava araçlarıyla mücadeledeki etkinliğimizin sahip olmamız gereken düzeyde olmadığını kabul etmemiz gerekiyor."
İnsansız hava aracı duvarı için bir diğer önemli soru da NATO ile uyumluluğu.
AB'nin tam teşekküllü bir Avrupa Savunma Birliği kurma girişimleri, askeri konularda münhasır yetki iddiasında bulunan Atlantik ittifakı tarafından yıllardır engelleniyor.
Ancak Rusya'nın saldırı savaşı dengeleri yeniden değiştirdi. AB, bugüne kadarki en büyük programı olan Hazırlık 2030'u ortaya koyarak savunma politikasında giderek daha derinlere iniyor.
