ABD ve Avrupa’nın yaptırımları kaldırması sonrası gözlerin çevrildiği Suriye’de yeni yönetim, ülkedeki ekonomik yatırımlara hız vermek için uluslararası sermayeyi ülkeye çekmek için görüşmeler yaparken, diğer yandan yönetim ve güvenlik sorunlarını çözmek için başta Kürtler olmak üzere diğer etnik gruplarla temaslarını sıklaştırdı.
T24.com.tr’de yer alan Namık Durukan'ın haberine göre Şam yönetimi, Dürzi nüfusun yoğun yaşadığı ülkenin güneyinde askeri faaliyetlerini arttıran İsrail yönetimi ile sınırda direkt görüşmeler başlatırken, İsrail de sınır hattında tampon bölge çalışmasını tamamladı.
T24.com.tr’de yer alan Namık Durukan imzalı habere şöyle yansıdı:
Suriye’de 2011’de protestolarla başlayan ve daha sonra iç savaşa dönüşen süreç, 8 Aralık’ta Esad yönetiminin düşmesi sonrası ülkede yeni fırsatların önünü açtı. Suriye'nin yeniden inşası ve ekonomik kalkınmasında Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Kuveyt başta olmak üzere Körfez ülkeleri önemli roller üstlenmeye başladı. ABD ve Avrupa Birliği’nin ülkeye uyguladığı ambargoyu kaldırdığını açıklaması sonrası birçok ülke, yatırım için Şam yönetiminin kapısını çalarken ülkedeki etnik sorunların devam etmesi ve silahlı grupların varlığı geleceğe yönelik endişeleri artırıyor. Şam’ın yeni yönetiminin “merkezi yönetimde” ısrar etmesi, “özerklik” ya da “federasyon” taleplerine kapıyı kapatmasının büyük krize kapı aralayacağı ve ülkeyi iç savaşa sürükleyeceği ileri sürülüyor.
Kürtler ve Dürziler silah teslim etmedi
On günlük süre verilmesi sonrasında birçok küçük silahlı grup, silahlarını Şam yönetimi Savunma Bakanlığı’na teslim ederken Kuzeydoğu Suriye’de Kürtler, ülkenin güneyinde ise Dürziler silahları teslim etmeyeceğini açıkladı. Savunma Bakanlığı bünyesinde ise yeni Suriye ordusu yeniden düzenlenirken orduya katılması için binlerce kişi, hızlandırılmış eğitime alındı. Eğitimler sonrası yeni tümen, tugay ve taburlar oluşturuldu.
“Süreç SDG’yi kapsamıyor”
Suriye Geçiş Hükümeti Savunma Bakanı Murhaf Ebu Kasra, ülke genelinde silah bırakmak için verilen sürenin dolması üzerine yaptığı açıklamada, bu sürecin SDG yi kapsamadığını ve Kuzeydoğu Suriye ile ayrı bir anlaşmanın olduğuna dikkat çekti. “Hiçbir grubun savunma bakanlığının otoritesi dışında hareket etmesine izin verilmeyecek,” diyen Kasra, bakanlığının “ulusal askeri doktrine sahip bir ordu” kurma hedefinde olduğunu vurguladı.
Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmet Şara ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Genel Komutanı Mazlum Abdi arasında yakın zamanda imzalanan 8 maddelik anlaşmanın sahadaki uygulamasına ise devam ediliyor. IŞİD mensupları ve ailelerinin yaşadığı dünyadaki en tehlikeli kamplar arasında bulunan Haseki’deki Hol kampındaki Suriyelilerin tahliyesine yönelik ise önemli görüşme gerçekleşti. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin resmi Facebook sayfasında yapılan açıklamada, Şam yetkilileri ile yapılan toplantı sonrası “Hol Kampı’ndaki Suriyeli ailelerin tahliye edilerek kendi bölgelerine geri dönmelerini sağlayacak ortak bir mekanizma kurulması” konusunda uzlaşmaya varıldığı belirtildi. Toplantıya Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı kurulan uluslararası koalisyon temsilcilerinin de katıldığı açıklandı.
Yerel kaynaklara göre, Suriye hükümetinden bir heyet geçen hafta cumartesi günü Hol Kampı’nı ziyaret etti. Aralarında bakanlık yetkililerinin de bulunduğu 10 kişilik heyet, geçici hükümetin kampa gerçekleştirdiği ilk resmi ziyaret oldu. Ziyarete IŞİD karşıtı uluslararası koalisyon yetkilileri de eşlik etti.
IŞİD'lilerin aileleri kalıyor
Suriye'nin Haseke vilayetinde bulunan Hol Kampı, kötü yaşam koşulları ve güvenlik sorunları nedeniyle uzun süredir uluslararası kamuoyunun gündeminde. 2019’da IŞİD’in yenilgiye uğratılmasının ardından, aralarında çok sayıda Iraklı ve Suriyelinin bulunduğu yaklaşık 40 bin kişi kampta tutuluyor. Kampta ayrıca dünyanın farklı ülkelerinden gelerek IŞİD’e katılan kişilerin yakınları da yer alıyor.
Kürt heyeti Şam'da
Yeni Suriye güçleri ile Kuzeydoğu Suriye yönetimi arasında sahada yaşanan sorunları görüşmek amacıyla bir Kürt heyetinin, iki taraf arasındaki "karmaşık konuları" görüşmek üzere başkent Şam'a gittiği belirtildi. Heyetin Suriye Geçici Devlet Başkanı Şara ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Sorumlusu Mazlum Abdi arasında 10 Mart 2025'te imzalanan anlaşmanın sahadaki uygulamaları istişare edeceği bildirildi.
Heyette, Demokratik Birlik Partisi (PYD) Genel Başkanlık Divanı üyesi Fevza Yusuf, Suriye'nin Geleceği Partisi Genel Başkanı Abdulhamid El-Mahbaş, Özerk Yönetim Maliye Otoritesi Eş Başkanı Ahmed Yusuf, Süryani Birlik Partisi Genel Başkanı Sanharib Barsoum, Kadın Koruma Birlikleri Genel Komutanlığı üyesi Sozdar Hacı yer aldı. Heyetin resmi sözcülerinin ise Meryem İbrahim ve Yaser Süleyman olduğu bildirildi.
Görüşmelerde özerk yönetimin sivil ve güvenlik kurumlarının geleceği, bunların Suriye devlet kurumlarına entegrasyonu mekanizması, ülkenin kuzeydoğusundaki eğitim ve ulusal kaynaklar, idari bölümlerin yapısı ve merkezi otoriteyle ilişkileri gibi konuları ele alacağı öğrenildi.
Tam donanımlı Kürt heyeti hazırlık yapıyor
Yakın zamanda tam donanımlı bir Kürt heyetinin “Ulusal ve siyasal” hakları görüşmek üzere Şam’a gitmek için hazırlık yaptığı, bu kapsamda önümüzdeki günlerde "Ortak Siyasi Vizyon Belgesi" temelinde Kürt sorununu ele almak üzere bir ihtisas heyeti oluşturulacağı aktarıldı.
“Ademi merkeziyetçi sistemden taviz vermeyeceğiz”
Kuzeydoğu Suriye Özerk Yönetimi danışmanlarından Çiya Kurd, Şam yönetimi ile yapılacak görüşmelerde taleplerinden geri adım atmayacaklarını söyledi. Kurd açıklamasında, “Yeni Suriye yönetiminde çoğulculuktan ve ademi merkeziyetçilikten taviz vermeyeceğiz, çünkü ülkenin sorunlarına tek çözüm bu. Tek bir siyasi sistem, farklı bölgelerin ve toplulukların özelliklerini tanımadan tüm güçleri tekeline alamaz. Suriye Hükümeti merkezi yönetimde ısrar ederse ülke büyük bir iç savaşla karşı karşıya kalacak” dedi.
Sınırda tampon bölge
İsrail merkezli Ynet internet sitesi ise, Esad yönetimine son verilmesi sonrası İsrail ordusunun Suriye topraklarındaki faaliyetlerine yönelik kapsamlı bir araştırmaya yer verdi. Raporda, İsrail ordusunun artan gerginlik ve hızla değişen senaryolar ortamında Suriye topraklarında müstahkem bir tampon bölge oluşturmaya başladığı belirtildi.
Raporda, yeni yönetimin göreve başlaması sonrası İsrail ordu güçlerinin Suriye topraklarına girdiği ifade edilen haberde, güvenlik durumunun istikrarsız olduğu ve hızla değiştiği bir dönemde, İsrail'in Golan Tepeleri sınırında oluşturacağı güvenlik tampon bölgesinin ana hatlarının şekillenmeye başladığı vurgulandı.
Sınırda yüz yüze görüşme
İsrail ordu güçlerinin Suriye’nin güneyine konuşlanması ve bölgenin birçok merkezine askeri üsler kurarak sahada ilerlemesi yeni Şam yönetimini rahatsız etmeye devam ediyor. İsrail ordu güçlerinin Suriye topraklarını terk etmesi için daha önce bazı ülkeler aracılığıyla dolaylı yapılan görüşmeler bu kez sınır hattında yüz yüze gerçekleşti. Reuters kaynaklarına göre ise, İsrail ile Suriye, güvenlik alanında yaşanan gerilimi sınırlamak amacıyla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdi. Doğrudan görüşmeler, sınır bölgelerinde ve İsrail’in işgal ettiği topraklarda dahil olmak üzere yapıldı. Güvenlik yetkilisi Ahmet el-Delati, İsrail ile müzakerelerde Suriye heyetine başkanlık etti. Doğrudan görüşmelerde, olası çatışmaları önlemek ve İsrail'in sınır ihlallerini sınırlamak gibi güvenlik konuları görüşüldü.
