Dursun Erkılıç
Prof. Dr. Mehmet Tunçer, konutlarda kurulacak yağmur suyu geri kazanım sistemlerinin hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önemli kazanımlar sağlayacağını vurguladı. Bu sistemlerin su tasarrufunu artırdığını, altyapı yükünü hafiflettiğini ve doğaya müdahale düzeyini azalttığını belirten Tunçer, evlerde uygulanabilecek sistemi tüm teknik detaylarıyla açıkladı.
Şehir içi yağmur suyu toplama sistemleri üzerine görüşlerini Elips Haber ile paylaşan Çankaya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Tunçer’e göre, çatılardan gelen yağmur suyunun doğru yöntemlerle toplanması, filtrelenmesi, depolanması ve kullanılabilir hale getirilmesi, Türkiye gibi iklim değişikliğinin etkilerini hissetmeye başlayan ülkeler için kritik öneme sahip.
Çatıdan depoya: Sistemin temel adımları
Konutlarda yağmur suyu geri kazanım sistemi beş temel aşamada kuruluyor: toplama, filtrasyon, depolama, kullanım ve bakım.
1. Toplama aşaması
Suyun ilk toplandığı yerler çatılar, teraslar ve balkonlardır. Bu yüzeylerden gelen su, PVC veya galvanizli iniş boruları ile sistemin içine yönlendirilir. Yaprak tutucu filtre veya ızgara ile kaba kirler daha girişte engellenir.
2. Filtrasyon ve ilk yağmur atımı
Çatı üzerindeki kirlerin ve tozların ilk yağışla birlikte suya karıştığını hatırlatan Tunçer, bu ilk suyun sisteme alınmaması gerektiğini belirtti. Bu amaçla “ilk yağmur atım kutusu” kullanılıyor. Ayrıca filtre ünitesi ve gerekirse UV filtresi de sisteme dahil edilebiliyor.
3. Depolama aşaması
Depolar yer altı veya yer üstünde olabilir. Kullanım amacına göre plastik, beton ya da fiberglas malzeme tercih ediliyor. Depo kapasitesi ise bölgedeki yıllık yağış ve çatı alanına göre belirleniyor. Tunçer, “Genel hesaplama için çatının metrekaresi, yıllık yağış miktarı ve verim katsayısı çarpılır. Böylece toplanabilir yağmur suyu hacmi bulunur” dedi.
4. Kullanım alanları
Toplanan suyun peyzaj sulamasında, tuvalet rezervuarlarında, araç yıkamada veya çamaşır makinesinde kullanılabileceğini belirten Tunçer, içme suyu olarak kullanılacaksa ileri düzey arıtmanın şart olduğunu vurguladı. Pompa, ikinci bir su hattı ve otomatik geçişli sistem gibi teknik bileşenlerin de kullanımda gerektiğini ekledi.
Sistemin sürdürülebilirliği için bakım şart
Yağmur suyu sistemlerinin verimli çalışabilmesi için düzenli bakımın şart olduğunu vurgulayan Tunçer, yılda bir kez depo temizliği, ayda bir kez filtre kontrolü ve tüm tesisatın sızdırmazlık testlerinin yapılmasını önerdi.
Tunçer’e göre sistem şeması genel olarak şu adımları izliyor:
Çatı → Oluk → Boru → İlk yağmur atım kutusu → Filtre → Depo → Pompa → Kullanım noktaları (bahçe musluğu, tuvalet, çamaşır makinesi)
Türkiye’de teşvikler artıyor
Prof. Dr. Mehmet Tunçer, Türkiye'de bazı büyükşehir belediyelerinin yeni yapılarda yağmur suyu toplama sistemlerini zorunlu hale getirdiğini hatırlattı. 2021 yılında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgeyle birlikte bu uygulamanın mevzuata da girdiğini belirtti.
İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerde, ruhsat süreçlerinde puanlama avantajı veya doğrudan teşviklerle bu sistemlerin yaygınlaştırıldığını ifade eden Tunçer, “Bireysel ölçekte atılacak adımlar, toplumsal ölçekte büyük faydalara dönüşür” dedi.
